آزادانه بودن دفاع

آزادي مطلق متهم در حين بازجويي و سلامت اراده وي مهمترين اصل اجراي عدالت و امنيت قضايي است. ^([1]) متهم بايد آزادانه از خود دفاع نمايد و به هر دليلي كه لازم باد استناد نمايد. با كمال آزادي مدافعات خود را به عرض دادگاه برساند، و شكل دعوت

طرح‌ريزي آن و سازماندهي آن را متهم تعيين كند.

متهم در كمال آزادي، امنيت، آرامش خاطر، بدون داشتن زنجير و دستبند و معرض تهديد قرار گرفتن، در نزد قاضي تحقيق حاضر شود و مورد بازجويي قرار گيرد و بتواند شكل و ماهيت دفاع، وكيل مدافع و كارشناس فني را آزادانه انتخاب نمايد.

اصل 35 قانوني اساسي ايران و ذيل ماده 129 ق . آ. د. د. د.ع و ا، بر آزادانه  بودن طريقه بازجويي تصريح دارند و اكراه ، اغفال، اجبار، تلقين و شكنجه متهم منع شده است. قاضي تحقيق هرگز نبايد فراموش كند كه هدف از بازجويي كشف حقيقت است نه اينكه بر خواسته خود و متهم عمل نمايد.

در قانون آيين دادرسي كيفري بر آزادي حق دفاع متهم صراحتاً اشاره نشده است. ولي تا حدودي امكانات و تسهيلات آن فراهم شده است.

ب- دادن فرصت معقول جهت دفاع

دادن فرصت معقول جهت تدارك دفاع به متهم يكي از تضمينات مهم حق دفاع وي محسوسي مي‌شود زيرا بدون دادن فرصت معقول به متهم در جهت تدارك دفاع، امكانات دفاعي ديگر هيچ نقشي در جهت تامين و حمايت از حق دفاع نخواهد داشت،  زيرا استفاده از تمام امكانات جهت آماده‌سازي براي دفاع، صرفاً در بستر زمان امكان‌پذير مي‌باشد.

وقتي دلايل جرم، محروز و به قول جرم يقين حاصل شده است بايد فرصت و امكانات لازم به متهم داد تا برائت خود را ثبات كند.^([2])

دادن فرصت معقول، به متهم اين امكان را مي دهد. تا وي شهود، مدار كم و دلايل خود را در جهت رد اتهام وارده جمع‌آوري كند و بتواند آزادانه با وكيل خويش مشهورت نمايد و با آرامش خيال در جهت دفاع از خود برآيند.

در نظام دادرسي كيفري هر وقت به دادسرا و مدي خصوصي اجازه نطق داده شود، دادن فرصت معقول به متهم يا وكيل وي الزامي است.